De TL buis (TL komt van het Frans: “tube luminescent”) heeft een lange ontwikkeltijd gekend van ongeveer 1850 tot 1940. Het is in principe een buis gevuld met kwikdamp onder een lage druk waar stroom doorheen gaat. Hierbij wordt ultraviolet licht opgewekt, dat dan door fosforen aan de binnenkant van de buis wordt omgezet in zichtbaar licht. Het rendement is veel beter dan van gloeilampen en/of halogeen lampen.
 |
| Een uiteinde van een TL buis |
Geschiedenis van de TL buis
Vanaf 1850 is er gesleuteld aan alle aspecten de TL buis. De damp in de buis, de buis afmetingen zelf, de gloeidraden, de electronische schakeling, de extra toevoeging van verschillende gassen en de fosforen aan de binnen kant van de buis. Uiteindelijk resulteerde het net voor de tweede wereldoorlog in een commercieel volwaardig product. In de tweede wereldoorlog is het vooral in de VS hard gegaan met de inzet van dit type lamp, vooral wegens zijn hoge efficiëntie.
Werking van de TL buis
 |
| Een z.g. PL buis |
De lamp is opgebouwd uit een lange glazen buis, met aan de beide uiteinden van de lamp een gloeidraad. In de buis bevind zich kwikdamp (giftig!) onder een zeer lage druk en ook een edelgas (Argon, Xenon, Neon of Krypton). Om de lamp te starten moeten eerst de gloeidraden warm worden en moet er een hoge spanning tussen de gloeidraden staan. De warme gloeidraden zenden electronen uit die de kwikdamp ioniseren. Hierdoor wordt er UV licht uitgezonden en blijft ook de stroom tussen de electroden lopen bij een lagere spanning. Het UV licht heeft een heel specific spectrum. Door verschillende fosforen aan de binnenkant van de buis word het UV licht omgezet in zichtbaar licht. Met een eenvoudig fosfor is de kleur van het licht meestal niet erg mooi, met verschillende stoffen is een lichtkleur te produceren die lijkt alsof het van een gloeilamp komt. Om de stroom door de lamp te beperken en de gloeidraden te verwarmen is aparte elektronica nodig (smoorspoel, condensator, schakelaar). De z.g. starter maakt hier onderdeel van uit. De TL lamp is al veel efficiënter dan een gloeilamp of halogeenlamp, hij kan per Watt zo’n 60 Lumen produceren. Met een traditioneel voorschakel apparaat met starter flikkert de buis een paar keer voordat hij echt aan is en bij een defect kan het gebeuren dat de TL buis blijft flikkeren, wat door heel veel mensen als irritant wordt ervaren.
TL buis vervangen door LED lamp
Een TL buis kan heel goed vervangen worden door een LED buis. Er zijn veel LED lampen te kopen in de TL buis uitvoering, met verschillende vermogens. Je hoeft verder niets aan het armatuur te doen. Je haalt de starter er uit en klaar. De grote spoel die ook in het armatuur zit is niet meer nodig, maar levert geen problemen op.
Wetgeving over TL buis
De wetgever heeft geen enkel plan om de TL buis aan banden te leggen.